Batman’dan geçen Dicle Nehri havzasında leyleklerin uzun yıllardır göç etmediği gözlemlendi.
Gazeteci Metin Yoksu, 2018’den itibaren leylekleri araştırmaya başladığını, araştırmasını, Diyarbakır, Batman ve Siirt illerindeki Dicle Nehri havzası bölgesinde yürüttüğünü söyledi. Yaptığım araştırmada yaklaşık 100 yuvalık bir alanda göç etmeyen leylekleri tespit ettiğini belirten Yoksu, “Bu da yaklaşık 200 leylek demek. Bu büyüklükte bir araştırma, bölgedeki daha önce yapılmamış bir çalışmadır. Bu yüzden üzerine daha fazla gittim. Her yıl özellikle kış ve bahar aylarında leyleklerin takibini sürdürdüm. Bahar aylarında bu yuvalarda kaç yavru çıkıyor, bu yavrular ne tarafa göç ediyorlar gibi bazı notlar aldım. Leyleklerin, normalde en geç Ekim veya Kasım ayında, mevsimsel değişimlere göre göç etmeleri gerektiğini biliyoruz. Ancak şu anda Ocak ayındayız ve hala Diyarbakır, Siirt ve Batman’da, yani Dicle Havzası’nda, yüzlerce leylek göç etmemiş durumda. Özellikle Botan Nehri kenarında, Basur Çayı çevresinde, Dicle’nin birçok noktasında ve Batman Çayı kenarında leylekler hala göç etmiyor" dedi.
Göç etmeme durumunun sebepleri arasında sıcaklık şartlarının etkilerinin olduğu görüşünü savunduğunu söyleyen Yoksu, "Akademisyenlerle paylaştığım bu görüşümü, literatür de destekliyor. Literatüre göre, leylekler uygun sıcaklık şartları ve yiyecek bulurlarsa, bölgede kalabiliyorlar. Dünya genelinde bunun örneklerini, Avrupa’da, özellikle İspanya’da görebiliyoruz. İspanya’da artık birçok leylek, orayı kışlak olarak kullanıyor ve göç etmiyor. Bu durum, bölgemizde de son yıllarda gözlemlenmeye başlandı. 7 yıldır yürüttüğüm araştırmada iki yuva değil, 100’e yakın yuvanın göç etmediğini tespit ettim. Hatta 2023 yılının Aralık ayında ve 2025 yılı Ocak ayında, 150’ye yakın leyleği sürü halinde bir arada fotoğrafladım" diye konuştu.
Yoksu, "2025 yılının Ocak ayında, 13, 14 ve 15 Ocak tarihlerinde 150 leyleği bir arada görüntülemeyi başardım. Bu durum, aslında kötü bir durumu işaret ediyor. Çünkü bu mevsimde olmamıza rağmen hala kar yağmamış ve coğrafyada yağış miktarları azalmış durumda. Ayrıca, bu yıl bölgedeki leyleklerin bir arada olmaları da dikkat çekici bir durum. Araştırmalarımdan biri, bu leyleklerin burada kışlak olarak mı kalıp kalmadığını, yoksa kuzeyden gelip burada mı durduklarını anlamaya yönelik. Ancak henüz net bir tespit yapılabilmiş değil, bu da yıllara dayanan bir araştırma gerektiriyor. Bu araştırmalara, yetkililer veya akademisyenler katılırsa, verilerimi onlarla da paylaşabileceğimi belirteyim."
Batman Çayı havzasında 188 kuş türü tespit edildiğini aktaran Yoksu, "Bu türler arasında leylekler de yer alıyor. Aynı zamanda Dicle havzasında daha fazla kuş türü bulunuyor. Bu bölge, göç rotası olarak önemli bir yer tutuyor. Ancak artık kışlak olarak da kullanılmaya başlanmış. Bu da, bölgede iklim şartlarına uyum sağlayan kuşların olduğunu gösteriyor. Sonuç olarak, bu durum bölgenin ikliminin çöl iklimine doğru evirildiğini düşündürüyor. Yalnızca leylekler değil, balıkçıl kuşlar ve diğer göçmen kuş türleri de burayı kışlak olarak kullanmaya başlamış durumda. Bu da bölgenin daha iyi korunması gerektiği gerçeğini ortaya koyuyor. Bölgedeki her türlü inşaat çalışmasının durdurulması gerektiğini vurgulamak istiyorum. Doğanın korunması için bölgedeki alanlarda çalışma yürütülmesi çok önemli. Çünkü bu bölge, Batman Çayı havzası gibi önemli bir alanda çok sayıda canlı türü ve bitkiyi barındırıyor. Bu nedenle, bu alanların korunması büyük bir öneme sahip" şeklinde konuştu.