Şirvan: Tarihi, Kültürü, Doğal Güzellikleri ve Geçim Kaynakları

Yüzyılların Sessiz Tanığı: Şirvan – Tarihi Derinlikleri, Zengin Kültürel Mirası ve Doğal Güzellikleriyle Bir Anadolu Hazinesi

Şirvan, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Siirt iline bağlı tarihî ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken bir ilçedir. 1938 yılında ilçe statüsü kazanmış olan Şirvan, tarihî geçmişi, tarıma dayalı ekonomisi ve zengin kültürel mirasıyla bölgenin önemli yerleşimlerinden biridir.

Şirvan’ın Tarihi ve Kuruluşu

Şirvan’ın tarihî kökenleri, Mezopotamya ve Anadolu'nun kesişim noktasında yer alması nedeniyle oldukça derindir. Bölge, tarih boyunca Hurri-Mitanni krallıkları, Urartu, Asur, Pers, Roma, Bizans, Arap, Selçuklu ve Osmanlı gibi birçok uygarlığın etkisi altında kalmıştır. Şirvan’ın bilinen en eski yerleşimcileri arasında Hurri-Mitanni krallıkları ve Urartu devletinin halkları bulunmaktadır. M.Ö. 2. binyılda Asur ve Urartu devletleri arasında stratejik bir sınır bölgesi olan Şirvan, ticaret yollarının kesişim noktasında yer alması nedeniyle askeri ve ticari açıdan her zaman büyük önem taşımıştır.

İslam ordularının bölgeye ulaşmasıyla birlikte 7. yüzyılda Şirvan, İslam kültürünün etkisi altına girmiştir. Türklerin Anadolu'ya girişiyle birlikte Selçukluların, ardından Artukluların yönetimine giren Şirvan, kültürel ve ekonomik açıdan önemli bir merkez haline gelmiştir.

1517 yılında Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılan Şirvan, Osmanlı Devleti’nin idari yapısında önemli bir yer edinmiştir. Osmanlı döneminde Şirvan, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yoğun olarak yapıldığı, ticaretin canlı olduğu bir merkez haline gelmiştir. Bölgedeki kervansaraylar, hanlar ve pazar yerleri, Şirvan’ın ticaret merkezi olarak gelişimini desteklemiştir.

Coğrafi Yapısı ve İdari Bölünme

Şirvan, doğuda Pervari, batıda Siirt Merkez, güneyde Baykan ve kuzeyde Bitlis ile komşudur. İlçenin coğrafyası dağlık ve engebeli olup, zengin orman örtüsü ve geniş tarım arazileriyle dikkat çeker. Şirvan, tarım ve hayvancılık için elverişli topraklara sahiptir.

Mahalleler ve Köyler (2024)

Şirvan İlçe Merkezi Mahalleleri

Şirvan Köyleri (2024)

Şirvan ilçesi, toplamda 58 köy ve 63 mezradan oluşmaktadır. İlçe merkezi 5 mahalleden oluşurken, toplam nüfusu yaklaşık 20.000'dir. Nüfusun yaklaşık 5.000'i ilçe merkezinde, geri kalan 15.000'i ise köylerde yaşamaktadır.

Köy Adı Toplam Nüfus

1. Adıgüzel - 258

2. Akçayar - 319

3. Akgeçit - 387

4. Akyokuş - 412

5. Bayındır - 465

6. Belençay - 354

7. Boylu - 367

8. Cevizdalı - 378

9. Cevizlik - 1286

10. Çeltikyolu - 346

11. Çınarlı - 332

12. Daltepe - 412

13. Damlı - 430

14. Demirkapı - 419

15. Derinçay - 389

16. Dişlinar - 347

17. Doğruca - 319

18. Durankaya - 525

19. Elmadalı - 541

20. Gözlüce - 438

21. Gümüş - 473

22. Hürmüz - 367

23. İkizler - 389

24. İncekaya - 482

25. Kalkancık - 354

26. Kapılı - 390

27. Karaca - 347

28. Kasımlı - 348

29. Kayahisar - 464

30. Kesmetaş - 377

31. Kirazlı - 319

32. Kömürlü - 324

33. Madenköy - 739

34. Meşecik - 365

35. Nallıkaya - 654

36. Ormanbağı - 915

37. Ormanlı - 419

38. Otluk - 327

39. Oya - 354

40. Özpınar - 658

41. Pirinçli - 344

42. Sarıdana - 215

43. Sırçalı - 325

44. Soğanlı - 339

45. Soğuksu - 325

46. Suludere - 314

47. Suluyazı - 1318

48. Taşlı - 319

49. Taşyaka - 348

50. Tatlıpayam - 709

51. Yağcılar - 343

52. Yalkaya - 319

53. Yamaçlı - 342

54. Yarımtepe - 465

55. Yaylacı - 345

56. Yayladağ - 365

57. Yedikapı - 367

58. Yolbaşı - 365
Toplam 15.000+

Merkez Mahalleleri (2024)

Mahalle Adı Toplam Nüfus

Bağlıca 1.122
Çattepe 836
Karabey 519
Yayladere 1.298
Çiçekli 1.041
Toplam 5.000+

Genel Toplam Nüfus (2024)

Mahalle Nüfusu : 5000

Köy Nüfusu : 15.000

Toplam Nüfus  : 20.000

Ekonomi ve Geçim Kaynakları

Şirvan’ın ekonomisi büyük ölçüde tarım, hayvancılık ve madenciliğe dayalıdır. İlçede buğday, arpa, nohut, mercimek gibi hububat türleri yaygın olarak yetiştirilirken, meyve bahçeleri ve bağcılık da önemlidir. Ayrıca, hayvancılık, özellikle küçükbaş hayvancılık, ilçenin temel geçim kaynaklarından biridir.

Son yıllarda, bakır madenciliği de ilçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Maden sahalarının işletilmesi ve bakır cevheri çıkarılması, yerel ekonomiye önemli katkılar sağlamaktadır.

Sonuç Olarak

Şirvan, köklü tarihî geçmişi, doğal güzellikleri ve zengin kültürel mirasıyla Siirt’in en önemli ilçelerinden biridir. Tarım, hayvancılık ve madencilik gibi sektörlerde gelişme potansiyeline sahip olan ilçe, gelecekte bölgenin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynayabilir.