SİİRT’TE BİR DÖNEM GEÇİM KAYNAĞIYDI: KEÇİ TİFTİĞİNDEN DOKUNAN SANAT

1900’lü Yıllarda Her Evde Bir Tezgah, Her Kadında Siirt El Sanatı

Geçmişin sessiz tanıkları olan tezgahlar, 1900’lü yıllarda Siirt’in hemen her mahallesinde duyulan, ustalıkla harmanlanmış keçi tiftiği sesleriyle hayat buluyordu. O yıllarda Siirt’in geçim kapılarından biri olan dokumacılık, sadece battaniyeden ibaret değildi. Özellikle kadınlar için üretilen giyim ürünleri, adeta Siirtli ustaların sanatını giymek demekti.

Keçi Tiftiğinden Gelen Şıklık

Dönemin en değerli hammaddelerinden biri olan keçi tiftiği, Siirt’in dağlık bölgelerinde yetişen özel ırk keçilerden özenle toplanır, iplik haline getirilir ve sonrasında ustaların elinde ilmek ilmek işlenirdi. Bu ham madde ile sadece battaniye değil:

Bere

Heybe

Manto

Etek

Çorap

Kazak

gibi birçok giysi ve aksesuar üretilirdi. Hatta o dönemlerde Siirtli bir kadının üzerindeki giysilerin tamamı, bu yerel tezgahlarda üretilmişti. Bu da Siirt el sanatlarının gündelik yaşamın her alanında ne kadar güçlü ve yaygın olduğunun bir göstergesiydi.

Her Üç Evden Birinde Dokuma Tezgahı Vardı

Siirt’te her birkaç evden birinde kurulu olan dokuma tezgahları, sadece ev halkının değil, koca bir memleketin geçimini sağlıyordu. Üretilen ürünler; İstanbul, Halep, Bağdat ve Şam gibi büyük pazarlara gönderiliyor, hatta Avrupa’ya kadar ihraç ediliyordu. El emeği göz nuruyla işlenen bu kıymetli ürünler, Siirt ekonomisine büyük katkı sağlıyordu.

Siirt Ürünleri Tanıtım Derneği’nden Tarihe Vefa

Siirt Ürünleri Tanıtım Derneği Başkanlığı, geçmişin bu kadim zanaatlarını yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak amacıyla kapsamlı bir tanıtım projesi başlattı. Dernek başkanı yaptığı açıklamada, şu ifadelere yer verdi:

> “Siirt’in geçmişte sadece battaniyeyle değil, kadın ve erkek giysilerinden ev eşyalarına kadar pek çok ürünü keçi tiftiğinden ürettiğini biliyoruz. Bu kültürü hatırlatmak, yaşatmak ve yeniden canlandırmak bizim en büyük görevimizdir. Şu an yürüttüğümüz tanıtım kampanyasıyla hem nostaljiyi gün yüzüne çıkarıyor hem de yeni nesle bu zenginliği tanıtıyoruz.”

Kültürel Mirasın Yeniden Dirilişi

Bugün sayıları azalsa da, bazı usta dokumacılar hâlâ bu geleneği sürdürmekte. Tanıtım Derneği’nin destekleriyle açılması planlanan “Siirt Tiftiği ve El Dokuma Müzesi” ise bu tarihi mirası kalıcılaştırmayı amaçlıyor. Kadim zanaatın izlerini taşıyan ürünler burada sergilenecek, geleneksel yöntemler ziyaretçilere uygulamalı olarak gösterilecek.

Siirt’in keçi tiftiği dokuma geleneği, sadece bir üretim değil, aynı zamanda bir kimlik, bir kültür ve bir yaşam biçimiydi. Bugün bu değerlere yeniden sahip çıkmak, geçmişi geleceğe taşıyan köprüler kurmak anlamına geliyor.