Eruh İlçesi: Tarih, Coğrafya, Kuruluş, Kültür ve Nüfus Bilgileri

Eruh, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alan Siirt iline bağlı köklü bir ilçedir. İlçe, doğal güzellikleri, tarihi dokusu, kültürel zenginlikleri ve stratejik konumuyla dikkat çeker. İşte Eruh'un tarihinden, coğrafyasına, ekonomik yapısından eğitim ve kültürel faaliyetlerine kadar tüm detaylar:

Tarihçe ve Kuruluş

Eruh ilçesi, 42. doğu boylamı ve 38. kuzey enlemi üzerinde yer almaktadır. Doğusunda Şırnak, batısında Siirt, kuzeyinde Pervari ve güneyinde Güçlükonak ilçeleri ile çevrilidir. İl merkezine 53 km uzaklıkta olup, rakımı 1.125 metredir. İlçenin yüzölçümü 1.215 km²'dir. Eruh'un kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte MÖ 1000 yıllarından itibaren Urartu, Med, Pers, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorlukları hakimiyetinde kalmıştır. Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Eruh'un, Siirt'in en eski ilçelerinden biri olduğu tarihsel kayıtlarla sabittir. Hicri 1288, Miladi 1872 tarihli Diyarbekir Salnamesinde Siirt Sancağı'na bağlı dört kaza arasında Eruh Kazası da sayılmakta; Hicri 1315, Miladi 1899 tarihli Bitlis Salnamesi'nde ise yine Eruh'un Siirt Sancağı'na bağlı bir kaza olduğu ve Dergül, Lodi ve Fındık adlarında üç nahiyesinin bulunduğu kaydedilmiştir. Bu kayıtlar arasında Pervari Nahiyesi'nin Eruh'tan ayrılarak ayrı bir ilçe haline geldiği anlaşılmaktadır. Bazı köyleri Garisi (Garisan) olup Kuzey Irak Zaho şehrindeki Sindi aşiretinin liderleriyle akrabadırlar. Cumhuriyetin kuruluşu ile birlikte Eruh, il olan Siirt'e bağlı ilçe statüsüne kavuşmuştur.

Coğrafi Konum ve Doğal Yapı

Eruh, Siirt il merkezine yaklaşık 53 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 1.125 metre yüksekte yer alır. İlçenin yüzölçümü yaklaşık 1.215 kilometrekaredir. Eruh, doğuda Şırnak, batıda Siirt merkez, kuzeyde Pervari ve güneyde Kurtalan ilçeleriyle çevrilidir. İlçenin kuzeydoğusunda yer alan Gabar Dağları ve güneydoğusunda Cudi Dağları, Eruh'un doğal sınırlarını oluşturmaktadır. İlçenin en yüksek dağları 2.265 metre yüksekliğindeki Tarti (Terazin) Dağı ve 2.100 metre yüksekliğindeki Tünek (Avâl) Dağı'dır. Bu dağlar, Güneydoğu Torosları'nın uzantısı olup, güneyde Şırnak ve Hakkâri dağları ile birleşir. İlçenin kuzeyinde Terazin, Çirav, Cevizlik vadisinde Gerî ve Qısa çeşme yaylaları bulunmakta olup, bu yaylalar hayvancılık açısından büyük önem taşır.

İlçedeki başlıca akarsular arasında Zorava Çayı ve Botan Irmağı yer alır. Kuşdalı köyü Tatlıpınar mezrası yakınlarında doğan Zorava Çayı, Botan Irmağı'na karışırken; Görendoruk köyü Mir suyu kaynağından çıkan Şikefta Çayı da Bilgili köyü Mergi mezrası yakınlarında Zorava Çayı ile birleşerek Botan Irmağı'na dökülür. Ayrıca, Cevizlik ve Terazin gibi vadilerde yer alan kaynaklar bölgenin su ihtiyacını karşılamada önemli rol oynamaktadır.

Tarihi ve Kültürel Yerler

Eruh'un tarihi ve kültürel zenginlikleri arasında tarihi köprüler, eski yerleşim yerleri ve geleneksel yapılar öne çıkar. Bölgedeki en önemli tarihi yapılar arasında:

Fındık Kalesi: Orta Çağ dönemine ait, stratejik öneme sahip eski bir kale kalıntısıdır.

Dergül Harabeleri: Eski yerleşim alanları arasında yer alır ve antik döneme ait izler taşır.

Botan Vadisi: Doğal güzellikleri ve dik kayalıklarıyla ünlü, bölgenin turizm potansiyelini artıran önemli bir vadidir.

Siirt Kilimleri: Yöreye özgü el dokuması kilimler, bölgenin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır.

İklim ve Doğal Zenginlikler

Eruh, hem Doğu Anadolu Bölgesi hem de Güneydoğu Anadolu Bölgesi sınırlarında yer aldığından, her iki bölgenin iklim özelliklerini taşır. Genel olarak karasal iklim hakim olup, kışları sert ve yağışlı, yazları ise sıcak ve kuraktır. Ortalama yıllık sıcaklık 14-31 derece arasında değişirken, yıllık yağış miktarı yaklaşık 67.401 m³'tür.

Nüfus ve Demografik Yapı

Eruh'un toplam nüfusu 2024 verilerine göre yaklaşık 20.257 kişidir. Nüfusun büyük kısmı kırsal alanlarda yaşamakta olup, tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. İlçe merkezinin nüfusu 10.720 kişi olup, köylerde yaşayan nüfus ise 9.537 kişidir.

Eruh İlçesi: Tarih, Coğrafya, Kuruluş, Kültür ve Nüfus Bilgileri

Eruh, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alan Siirt iline bağlı köklü bir ilçedir. İlçe, doğal güzellikleri, tarihi dokusu, kültürel zenginlikleri ve stratejik konumuyla dikkat çeker. İşte Eruh'un tarihinden, coğrafyasına, ekonomik yapısından eğitim ve kültürel faaliyetlerine kadar tüm detaylar:

Eruh ilçesi, 3 mahalle ve 58 köyden oluşmaktadır. İşte tüm mahalle ve köylerin 2024 yılı nüfus verileri tek listede:

Yerleşim Yeri Toplam Nüfus

fatih Mahalle 3.200
Sarıgül Mahallesi 2.150
Dih Mahallesi 1.870

Köy bilgileri 
Akdiken 205
Akmeşe 310
Ballıkavak 195
Bayırüzü 260
Bayramlı 280
Bingöl 220
Bozatlı 175
Bölüklü 190
Budamış 240
Çetinkol 210
Çırpılı 215
Çimencik 200
Dadaklı 230
Dalkorur 260
Doğanca 250
Dönerdöver 270
Erkent 180
Gedikaşar 260
Gelenkardeş 195
Gölgelikonak 185
Gönülaldı 275
Gülburnu 265
Karadayılar 195
Kılıçkaya 190
Narlıdere 200
Ortaklı 205
Oymakılıç 220
Özlüpelit 230
Payamlı 240
Salkımbağlar 195
Tünekpınar 190
Ufaca 180
Üzümlük 270
Yanıkses 250
Yanılmaz 260
Yediyaprak 280
Yeşilören 260
Yokuşlu 190
Okçular 1.036
Dikboğaz 762
Cintepe 566
Bağgöze 560
Kekliktepe 504
Dağdöşü 500
Bilgili 315
Yelkesen 299
Çizmeli 277
Yerliçoban 275
Erenkaya 224
Görendoruk 196
Kuşdalı 192
Ekinyolu 186
Kaşıkyayla 180
Çeltiksuyu 166
Demiremek 158
Savaş 156