10366,2%-0,04
40,35% 0,24
46,92% 0,49
4349,52% 0,54
6958,85% 0,87
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 25 Haziran 2025’te görüşülmesi planlanan ekonomik düzenlemeleri içeren yasa teklifi ile ilgili etki analiz raporu kamuoyuyla paylaşıldı. Raporda, kamu maliyesine önemli etkiler yaratacak vergi artışları, teşviklerin sınırlandırılması ve denetim uygulamalarına dair detaylara yer verildi.
Teklifte öne çıkan başlıklardan biri, arazi tipi araçlara uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranının %4’ten %50’ye çıkarılması oldu. Bu düzenlemeden yıllık 14 milyar TL ek gelir bekleniyor.
Yine aynı teklif kapsamında yatırıma katkı tutarının yüzde 80’den yüzde 50’ye çekilmesiyle 15 milyar TL’lik ilave bütçe geliri hedefleniyor.
Ulusal güvenlik kurumları tarafından yerli üretim oranı en az %40 olan taşıtların alımında ÖTV alınmayacak. Yerli alternatifi bulunmayan araçlarda da benzer muafiyet geçerli olacak. Bu istisnaların yıllık ortalama 2,6 milyar TL’lik gelir kaybına yol açacağı tahmin ediliyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatında çalışan memur ve sözleşmeli personele yapılan fazla mesai ödemelerinde artış öngörülüyor. Gösterge rakamı 160’tan 300’e çıkarılıyor, ödenebilecek personel oranı %20’den %40’a yükseltiliyor. Yaklaşık 40 bin personeli kapsayan düzenlemenin aylık maliyetinin 179 milyon TL civarında olacağı bildirildi.
Serbest bölgelerde üretim yapan işletmelere tanınan vergi muafiyetlerinin 2024 yılı baz alınarak yapılan analizine göre, devlet yaklaşık 700 milyon TL gelirden feragat etti. İstisna; serbest bölgeden hem iç pazara hem de diğer serbest bölgelere yapılan satışları kapsıyor.
AR-GE merkezleri ve teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan personelin maaşlarından alınmayan gelir ve damga vergisi, 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 48 milyar TL’lik vergi kaybına yol açtı. Yeni düzenlemeyle uygulamanın yıllık 2 milyar TL'lik bir bütçe etkisi daha olacağı öngörülüyor.
2018–2025 yılları arasında yetkisiz döviz ticareti yapan 2.604 iş yeri denetlendi. 761 iş yerinde usulsüzlük tespit edildi, 566’sının faaliyeti geçici olarak, 195’inin ise kalıcı olarak durduruldu. Bu işletmelere yönelik toplamda 214 milyon TL idari para cezası talep edildi.
Yetkili döviz bürolarında ise 4.884 ihlal tespit edildi ve bu çerçevede 155 milyon TL’nin üzerinde ceza uygulanması istendi.
Etki analizine göre, teklifin yasalaşması halinde otomotiv sektörü, kamu personel maliyetleri, AR-GE faaliyetleri, serbest bölge işletmeleri ve döviz piyasaları başta olmak üzere birçok alanda mali hareketlilik yaşanması bekleniyor.
Ek gelir beklentileri ile istisna ve muafiyetlerin dengelendiği teklifin, kamu bütçesi üzerinde dönüştürücü bir etkisi olabileceği değerlendiriliyor.
40.3 ° / 24.3 °
38.9 ° / 24.1 °
37.9 ° / 23 °
