Dilimizin ve Kimliğimizin Aynası: Siirt Atasözleri Kitapla Yaşatılıyor

Unutulmaya yüz tutan yerel deyişler, Ayhan Mergen’in 53 yıllık emeğiyle tekrar hayat buldu.

Türk kültürünün kadim hazinelerinden biri olan atasözleri ve deyimler, sadece dilimizin değil, aynı zamanda yaşanmışlığımızın, inanç dünyamızın ve toplumsal değerlerimizin de birer yansıması. Siirt’in Arapça kökenli sözlü kültür mirasını belgeleyen ve yaşatmayı amaçlayan gazeteci-yazar Ayhan Mergen, bu alandaki boşluğu dolduracak eşsiz bir çalışmaya imza attı.

53 Yıllık Emeğin Eseri

“Siirtlinin Gönlünden Diline Yansıyanlar – Siirt Arapçasında Söylenmiş Atasözleri ve Deyimler 2” adlı eser, yalnızca bir kitap değil; aynı zamanda kaybolmaya yüz tutmuş bir halk hafızasının muhafızıdır. Ayhan Mergen’in 1972 yılında başladığı titiz araştırmalar sonucu ortaya çıkan kitap, Siirt merkez ve çevresinde konuşulan Arapça lehçede nesilden nesle aktarılan binlerce deyim ve atasözünü kayıt altına alıyor. Eserde hem Arap harfli hem Latin harfli transkripsiyonlarla yer alan sözler, Türkçe açıklamalarıyla birlikte alfabetik biçimde sunuluyor.

Siirt'ten İstanbul’a Uzanan Söz Yolculuğu

Kitapta yer alan deyim ve atasözlerinin sadece Siirt ve köylerinde değil, İstanbul’un Fatih ve Tophane semtleri başta olmak üzere Yalova, Bursa, Ankara gibi Siirtli göçmenlerin yaşadığı şehirlerde de halen kullanıldığı ifade ediliyor. Bu yönüyle eser, kültürel sürekliliğin belgelenmesinde hayati bir kaynak teşkil ediyor.

Kültürel Seferberlik Çağrısı

Mehmet Nuri Yardım tarafından kaleme alınan tanıtım yazısında, Ayhan Mergen’in bu kıymetli eserine toplumun her kesiminden sahip çıkılması çağrısı yapılıyor. Valiler, belediyeler, STK’lar, eğitim kurumları ve kültür derneklerinin bu çalışmayı genç nesillere ulaştırmak için harekete geçmesi gerektiği vurgulanıyor.

Sözlerden Hikmet Damlaları

Kitapta yer alan bazı deyim ve atasözleri, Siirtli halkın bilgelik dolu yaklaşımını gözler önüne seriyor. Örneğin:

“Akılsız dostun olacağına, akıllı düşmanın olsun.”

“Allah cahili âmir yapmasın.”

“Anne kızının tahtını yapabilir ama bahtını yapamaz.”

“Bir kuruş helal olsun, haram bin kuruş olmasın.” Bu ifadeler sadece birer deyim değil, aynı zamanda derin bir toplumsal tecrübenin ve ahlaki tavrın ürünüdür.

Yayın Detayları ve Erişim

Akıl Fikir Yayınları etiketiyle yayımlanan ve editörlüğünü Sedat Akay’ın yaptığı 192 sayfalık bu kültürel miras eseri, İstanbul’daki kitabevlerinden veya yayınevinin resmi web sitesinden temin edilebiliyor. Eser, hem bireysel okuyuculara hem de eğitimciler ile kültür araştırmacılarına yönelik eşsiz bir kaynak sunuyor.